คำซ้ำ + คำสมาส

คำซ้ำ คือการนำคำมูลที่เหมือนกันทั้งรูป เสียง และความหมายมาซ้ำโดยเปลี่ยนคำที่สองเป็นไม้ยมก เช่น เร็ว ๆ  หรือเปลี่ยนเสียงวรรณยุกต์ของคำแรกเป็นเสียงตรี เช่น ซ้วยสวย  ดี๊ดี จุดประสงค์ของคำซ้ำคือ

๑.เพื่อให้มีความหมายเป็นพหูพจน์    น้อง ๆ เล่นตุ๊กตา  เด็กๆ มาโรงเรียน

๒.เพื่อให้มีความหมายว่ากระทำสิ่งนั้นซ้ำ ๆ หรือต่อเนื่องกัน หรือทำอย่างไม่ตั้งใจ เช่น

เขาบ่น ๆ อยู่ว่าเบื่อ                  หมายความว่า บ่นหลายครั้ง

เขาเขี่ย ๆ เพื่อให้เสร็จ               หมายความว่าไม่ตั้งใจทำ

๓.เพื่อให้มีความหมายว่าอยู่พวกใด เช่น

คนสูง ๆ มักอยู่หัวแถว

๔.เพื่อเน้นความหมายว่ามีสภาพหรืออาการนั้นอยู่มาก เช่น

วันนี้อากาศดี๊ดี

เธอเป็นคนเรียนเก๊งเก่ง

๕.เพื่อให้เป็นคำสั่ง  เช่น

ทำงานเร็ว ๆเข้า

๖.เพื่อให้มีความหมายใหม่  เช่น

เขาทำงานส่ง ๆ

ไป ๆ มา ๆ เขาก็ลืมทำงาน
--------------------------------------------------

คำสมาส

คำสมาส คือ การนำคำที่มาจากภาษาบาลีสันสกฤตมารวมกับคำบาลีสันสกฤตแล้วเกิดความหมายใหม่  แต่ยังคงเค้าความหมายเดิมมีลักษณะดังนี้

๑.เป็นคำที่มีรากศัพท์มาจากบา และสันสกฤตเท่านั้น เช่น สุขศึกษา

อักษรศาสตร์  สังคมศาสตร์  อุดมศึกษา

            ๒.อ่านออกเสียงสระระหว่างคำที่สมาสกัน  เช่น

            รัฐ + ศาสตร์ = รัฐศาสตร์ อ่าน            รัด – ถะ – สาด

            ภูมิ + ทัศน์   =  ภูมิทัศน์     อ่าน            พูม – มิ – ทัด

            พืช + มงคล  =  พืชมงคล   อ่าน            พืด – ชะ - มง – คน

            ๓.แปลจากหลังมาหน้า  เช่น

            ราชโอรส    หมายถึง        ลูกชายพระราชา

            กาฬพักตร์   หมายถึง        หน้าดำ

            วรรณคดี       หมายถึง        เรื่องราวของหนังสือ

            ๔.พยางค์สุดท้ายของคำหน้าที่มีเครื่องหมายทัณฑฆาต  (    )เมื่อนำมาสมาสให้ตัดทิ้งแล้วอ่านออกเสียง “อะ”กึ่งเสียง เช่น       

สิทธิ์ + บัตร                 เป็น            สิทธิบัตร

ไปรษณีย์ + บัตร            เป็น            ไปรษณียบัตร

สวัสดิ์ + ภาพ             เป็น            สวัสดิภาพ

สัตว์ + ศาสตร์             เป็น            สัตวศาสตร์

๕.คำว่า “พระ”  (แผลงมาจาก “วร”) นำหน้าคำที่มาจากบาลีสันสกฤต เช่น

พระสงฆ์     พระเนตร    พระบาท     พระราชวงศ์